"Başı Pare Pare Dumanlı Dağlar" türküsü, Erzincan yöresinin en özel, en içli eserlerinden biridir. Erzincan'ın Bağlarca Köyü'nden Ali Yılmaz'a ait olan bu türkü, usta derlemeci Osman Özdenkçi tarafından notaya alınarak Türk Halk Müziği repertuarına kazandırılmıştır. Anadolu'nun bağrından doğan bu ezgi, aşkı ve sevdadan kaynaklı derin özlemi işlerken aynı zamanda insanda dağlara, yaylalara, çocukluğun geçtiği evlere, anne babaların anılarına ve geçmiş hayata duyulan hasreti dile getirir.

Bu türküyü dinlerken bazen bir sevgiliye duyulan özlemi, bazen kaybolan bir zamanı, insanın içini dağlayan ayrılık duygusunu hissedersiniz. Her dizesi, insanın içinde buruk bir iz bırakır; kimi zaman sevgiliye, kimi zaman da Erzincan'ın dumanlı dağlarına kavuşamamanın hüzünlü türküsüdür.

Bugün "Başı Pare Pare Dumanlı Dağlar", Turan Engin'den Arif Sağ'a, Hüseyin Turan'dan Erkan Oğur'a, Cengiz Özkan'dan Erdal Erzincan'a, Sevcan Orhan'dan Oğuz Aksaç'a kadar pek çok usta sanatçı tarafından seslendirilmiş ve gönüllerde taht kurmuştur. Siz de şimdi bu yazıda türkünün sözlerini okurken, aynı zamanda türkünün farklı yorumlarını dinleyebilir, kelimelerle müziğin ruhunu birleştirerek keyifli ve duygulu bir vakit geçirebilirsiniz.

Başı Pare Pare Dumanlı Dağlar Türküsü ve Sözleri

Başı pare pare (hey hey) dumanlı dağlar (oy oy) 
Duman eylenir mi (hey hey) kar olmayınca (oy oy) 
Bana diyorlar ki (hey hey) sen gönül eyle (oy oy) 
Gönül eylenir mi (hey hey) yar olmayınca (oy oy)

Başı pare pare dumanlı dağlar türküsü, Turan Engin söylüyor.

Ben bu yaylalara (hey hey) yayla mı derim (oy oy) 
Başı bölük bölük (hey hey) kar olmayınca (oy oy) 
Ben bu güzellere (hey hey) güzel mi derim (oy oy) 
Aslı Türkmen kendi (hey hey) bey olmayınca (oy oy)

Başı Pare Pare Dumanlı Dağlar Türküsünün Hikâyesi

Türkünün sözlerinde açıkça görülen hasret, sadece sevgiliye duyulan özlem değildir. Erzincan'ın dumanlı dağları, baharda karları eriyen yaylaları, bu türkünün asıl atmosferini oluşturur. Rivayete göre Ali Yılmaz, gençliğinde sevdiğine kavuşamamanın acısını bu türküyle dile getirmiştir. Ancak türküyü farklı kılan, yalnızca sevda değil; aynı zamanda dağlara, yaylalara, çocukluğa ve geçmişe duyulan özlemi de içine katmasıdır.

Bu nedenle "Başı Pare Pare Dumanlı Dağlar", bir aşk türküsü olduğu kadar bir memleket türküsüdür. Her dizesinde hem kişisel bir aşk acısı hem de kolektif bir Anadolu duygusu hissedilir.

Bu Türküyü Kimler Seslendirdi?

Türkü, pek çok usta sanatçının sesiyle ölümsüzleşmiştir. Türkünün en iyi, insanı nerede olursa olsun alıp türkünün diyarına götüren, duygu dolu icralarından biri kuşkusuz Turan Engin'e aittir. Ayrıca Arif Sağ'ın bağlamasında ayrı bir derinlik bulurken, Hüseyin Turan'ın yorumunda içli bir yanık sesin sızısını hissedersiniz. Cengiz Özkan ve Erkan Oğur'un icralarında türkü adeta farklı bir boyut kazanır. Erdal Erzincan'ın ustalığı, Grup Abdal'ın toplu yorumu, Nida Ateş'in zarif yorumu, Kubilay Dökmetaş'ın duygusal tınısı, Özcan Türe'nin samimi icrası, Sevcan Orhan'ın kadın yüreğiyle kattığı duygu ve Mustafa Özarslan ile Oğuz Aksaç'ın halkın sesi olan yorumları türkünün ne kadar geniş bir yelpazede sevilip yaşatıldığını gösterir.

Bugün "Başı Pare Pare Dumanlı Dağlar" dendiğinde, dinleyiciler farklı sanatçıların yorumlarına yönelir, her birinde ayrı bir duyguyu bulur. İşte bu çeşitlilik, türkünün kalıcılığını ve halkın gönlünde derin bir yer edinmesini sağlar.

Başı Pare Pare Dumanlı Dağlar Hangi Yöreye Ait?

Bu türkü, Erzincan yöresine aittir. Erzincan türküleri, dağların, yaylaların, karların ve dumanların sembolizmiyle örülüdür. Türküdeki "yayla", "dağ", "kar" imgeleri doğa ile beraber insanoğlunun iç dünyasını da anlatır. Erzincan'ın müzik kültürü, ağıt ve sevda ezgileriyle Anadolu'nun en zengin halk müziği birikimlerinden biridir.

"Gönül Eylenir mi Yar Olmayınca" Dizesinin Ardındaki Duygu

Türkünün en çarpıcı dizelerinden biri belki de "Gönül eylenir mi yar olmayınca"dır. Bu söz, sevgiliden ayrı düşmek kadar insanın ruhunu tamamlayan her şeyden uzak kalmanın hüznünü yansıtır. Sevgili yoksa, ne yayla yayladır, ne güzeller güzeldir, ne dağların dumanı anlam taşır. Bu dizeyle ozan, insana sevgisiz, aşksız bir hayatın eksik, boş ve anlamsız olduğunu fısıldar.

Son söz olarak denebilir ki; "Başı Pare Pare Dumanlı Dağlar", Erzincan'ın dumanlı dağlarından yükselen, hem kişisel aşkı hem de toplumsal özlemi dile getiren en içli türkülerden biridir. Her sanatçının sesinde yeniden doğar, dinleyicinin yüreğinde başka bir yaraya dokunur. Türk Halk Müziği içinde yeri eşsizdir ve her nesilde yeni yorumlarla yaşamaya devam edecektir.

Aşağıda Kubilay Dökmetaş'ın sesinden aynı adı taşıyan fakat sözleri farklı, biri kırık hava, diğeri uzun hava olan iki farklı türkünün yorumunu dinleyebilirsiniz. Ayrıca, sayfanın altındaki bağlantıyı kullanarak En Sevilen başka türkülere de göz atabilirsiniz.

Kubilay Dökmetaş'ın Sesinden Başı Pare Pare Dumanlı Dağlar

 En Sevilen Türküler ve Sözleri de ilginizi çekebilir
      Göz atmak için tıklayın

Bu sayfayı beğendiyseniz, lütfen yorum yapmayı ve çevrenizle paylaşmayı unutmayın.