Modern Türkiye'de iş yapma biçimleri üzerine onlarca teori üretildi; bazıları dini kaynaklara dayandı, bazıları kültürel kalıplara. Ancak Kenan Göçer, Türkün İş Zihniyeti adlı kitabında bu alışılagelmiş yaklaşımların dışına çıkarak oldukça özgün bir tez ortaya koyuyor: Türklerin iş zihniyetini anlamak istiyorsak, işe dilden başlamalıyız. Üstelik yalnızca anlamdan değil, sesin kendisinden—özellikle de "ş" sesinden.

2019 yılında yayımlanan kitap, kısa hacmi ve düşünsel yoğunluğuyla dikkat çekiyor. 114 sayfaya sığdırılmış bu metin, Türkçe'nin yapısal özelliklerini merkeze alarak, Türk iş kültürünü sosyo-linguistik bir zeminde açıklamaya çalışıyor. Kenan Göçer'in kitabı kavramsal çerçevesi, özgün kavramları ve anlatımıyla, okuyucuyu salt akademik bir çözümlemenin ötesine davet ediyor.

Türkün İş Zihniyeti Kitabının Konusu ve Kısa Özeti (Kenan Göçer)

Kitap, esasen şu soruya yanıt arıyor: Neden Türk toplumlarında planlama, organizasyon, iş birliği ve zaman yönetimi alanlarında belirli yapısal aksaklıklar yaşanıyor? Yazar, bu sorunun yanıtını dinsel ya da ekonomik açıklamaların ötesinde, Türkçenin yapısal dünyasında, özellikle de "ş" sesi ve onun oluşturduğu fiil yapılarında arıyor.

İlk bölümde "zihniyet olarak dil" fikrini ortaya koyan Göçer, dilin bir iletişim aracı olmakla birlikte bir düşünme biçimi olduğunu vurguluyor. İkinci bölümde ise Türkçedeki "ş" sesi üzerinden "iş'teşlik" kavramını geliştirerek, iş yapma biçimimizin bu sesle nasıl şekillendiğini analiz ediyor. Bu bölüm, dilbilim ile sosyolojik çıkarımları zekice birleştiriyor.

Üçüncü bölüm, Türklerin genel kültürel özelliklerini merkeze alarak kolektivist yapı, sosyal kontrol biçimleri ve kültürel kodlarla iş dünyası arasındaki ilişkileri inceliyor. Göçer burada Türk iş kültürünün süreklilikten çok, kısa vadeli ve güdüsel olduğu fikrini dile getiriyor. Son bölümde ise "patronaj", "güvensizlik", "belirsizlik", "genellik", "otonomi eksikliği" gibi alt başlıklar üzerinden Türk iş kültürünün modern ekonomiyle neden uyumsuzluk yaşadığını inceliyor.

Yazar, bu dört ana bölümü birbirine bağlayan kavramsal iskeleti "dil ile iktisat arasında kurulan bağ" üzerine inşa ediyor. Dilin biçimsel yapısının, toplumun kolektif iş anlayışını nasıl etkilediğini gösteriyor. Kitap boyunca tekrar eden kavramlardan biri olan "iş'teşlik", Türkçenin fiil yapılarındaki ortaklığa dayalı iş kurgusunun, modern iş dünyasındaki bireyselleşme ve rekabetçilikle çeliştiği savına dayanıyor.

Dildeki Bir Harf, Zihniyeti Nasıl Kurar?

"Ş" harfi kitapta yalnızca bir ses değil, bir düşünce modeli olarak ele alınıyor. Türkçedeki "alış-veriş", "gidiş-geliş", "çalış-mak", "görüş-mek" gibi fiillerin çoğunun "ş" ekiyle birlikte çift yönlü bir etkileşim, yani "iş'teşlik" kurduğu anlatılıyor. Göçer, bu yapıdan hareketle Türklerin iş yaparken bireysel değil, daima bir başkasıyla birlikte—bazen muğlak, çoğu kez belirsiz—bir kolektivite içinde düşündüğünü savunuyor.

Bu bakış, sadece dilin biçimiyle sınırlı değil. Türk insanının dünyayı kavrayış biçimini de açıklıyor. Yazarın görüşüne göre, bu iş'teşlik yapısı çoğu zaman bireysel inisiyatifi sınırlıyor ve iş süreçlerinde karar almayı geciktiriyor.

Modern Dünyada Geleneksel Zihniyet: Bir Uyum Sorunsalı

Kitapta öne çıkan başlıklardan biri "kültürel kümülatifliğin imkânsızlığı", geçmişten gelen bilgilerin güncel süreçlere aktarılamaması sorununu açıklıyor. Göçer'e göre, geleneksel kültür modern kurumlara evrilemediği için her nesil sıfırdan başlıyor. Bu, iş dünyasında süreklilik yaratmanın önünde ciddi bir engel oluşturuyor.

Diğer dikkat çekici alt başlıklar arasında "patronajın bütünsel yapısı", "otoritenin çoğunlukta oluşu", "güvensizliğin sürekliliği" gibi temalar yer alıyor. Bu başlıklar kuramsal çerçeve sunmakla kalmıyor; bugünkü iş dünyasının yapısal problemlerine net göndermelerde bulunuyor.

Dil ile İktisat Arasında Sessiz Bir Bağ: Yeni Bir Yorum Modeli

Göçer'in en özgün katkısı, iş kültürü ile dilbilimi yan yana getirmesi. Max Weber'in Protestan Ahlakı ya da Sabri Ülgener'in "zihniyet-i iktisadi" çalışmaları gibi klasik metinlerde ağırlıklı olarak dinsel ve tarihsel kaynaklar öne çıkarken, Türkün İş Zihniyeti dilsel morfoloji üzerinden yeni bir model kuruyor.

Bu yaklaşım, bir metodoloji değişimi ile beraber zihinsel yönelimi de dönüştüren bir çerçeve sunuyor. Okuyucuya, hem kendi iş yapma alışkanlıklarını sorgulatıyor hem de dilin düşünme biçimi üzerindeki etkisine dair yeni farkındalıklar kazandırıyor.

Kitabın Artıları ve Sınırlılıkları Üzerine Bir Değerlendirme

Çalışma özgün ve akademik çerçevede ender görülen bir fikir zeminine sahip. Türkçedeki ses ve anlam yapılarını, iş kültürüyle ilişkilendirme biçimi dikkat çekici. Weber ve Ülgener gibi isimlerin açtığı yolu, farklı bir zeminde yeniden inşa ediyor. Öte yandan, eserde, kavramlar zaman zaman fazla soyutlaşabiliyor. Bu kapsamda, belki kimi okurlar eserin daha fazla vaka analizi veya gözleme dayalı örneklerle desteklenerek etkisi daha artabilirdi diye düşünebilir. Sonuç olarak, Türkün İş Zihniyeti, akademik bakımdan dikkat çekici, okura yeni bir bakış ve ufuk sunan kıymetli bir çalışma.

Türkün İş Zihniyeti Temel Bilgiler

• Kitap adı: Türkün İş Zihniyeti

• Dil: Türkçe

• Türü: Sosyo-linguistik, iktisat sosyolojisi

• Konu: Türkçedeki dil yapılarının Türk iş zihniyetine etkisi

• Yazar adı: Kenan Göçer

• İlk yayımlanma yılı: 2019

• Sayfa sayısı: 114

Türkün İş Zihniyeti Bölüm sayısı ve başlıkları

1. Zihniyet Olarak Dil

2. Türkün İktisat Zihniyetini Anlamada Türkçe'nin İmkânı

"Ş" Teksesi

Tekses ve Ünlü Uyumları

3. Türklerin Özellikleri ve Sosyal Kontrol

Kolektivist ve Tekilci Kültür

4. Türklerin İş Zihniyeti

Belirsizlik

Kültürel Kümülatifliğin Belirsizliği

Patronajın Bütünsel Yapısı

Güvensizliğin Sürekliliği

Genellik ve Zamanı Etkin Kullanamama

Türk Gibi Başla, alman Gibi Bitir

Otoritenin Çoğunlukta Oluşu

Üslûp ve Ciddiyet Yoksunluğu
Etnik İş Bölümü
İşteşlik Versus İş Birliği
Mesafe

Sonuç

 Diğer Kitap Özetleri - İncelemeleri de ilginizi çekebilir
      Göz atmak için tıklayın

Bu sayfayı beğendiyseniz, lütfen yorum yapmayı ve çevrenizle paylaşmayı unutmayın.